Jak pomóc zorganizować dzieciom warunki do nauki w domu

Żeby nauka w domu przyniosła oczekiwany skutek, warto wiedzieć, w jaki sposób możemy dzieciom i młodzieży pomóc stworzyć odpowiednie warunki.

Przede wszystkim należy dziecku zapewnić odpowiednie, stałe miejsce do pracy, gdzie będzie miało też możliwość przechowywania swoich książek, zeszytów, oraz przyborów szkolnych. W kąciku do nauki powinien panować ład i porządek, należy wyeliminować wszystkie przedmioty, które mogłyby ewentualnie rozpraszać dziecko podczas nauki. Jednym z podstawowych zasad higieny pracy, jest odpowiednie oświetlenie pomieszczenia, w którym uczeń pracuje. Światło powinno padać z lewej strony praworęcznego dziecka, u leworęcznych odwrotnie. Pamiętajmy przy tym, że nie tylko zbyt słabe, ale tez zbyt jaskrawe światło powoduje zmęczenie wzroku, a przez to zmęczenie umysłowe.

Dla wydajności, a także zdrowia dziecka bardzo ważne jest oddychanie świeżym powietrzem. Pamiętajmy aby przed rozpoczęciem pracy wywietrzyć pomieszczenie, w którym pracuje dziecko.

Samodzielna praca dziecka wymaga wysiłku umysłowego, oraz skupienia i skoncentrowania uwagi. Nawet najlepiej zorganizowane miejsce pracy, nie przyniesie oczekiwanych skutków, jeżeli otoczenie domowe nie zapewni mu ciszy niezbędnej do nauki. Gwar w otoczeniu dziecka odrabiającego lekcje czy uczącego się rozprasza uwagę, czasami wręcz uniemożliwia mu skupienie uwagi. Dzieci w młodszym wieku szkolnym maja słabo jeszcze rozwiniętą koncentrację uwagi i jeżeli ja zakłócimy, trudno będzie mu ponownie wdrożyć się do pracy.

Bardzo duży wpływ na wyniki nauki domowej ma dzienny rozkład zajęć ucznia. Badania wskazują, że jedną z przyczyn niechęci do nauki, bądź nieefektywnej nauki jest rozluźnienie dyscypliny i nieracjonalne wykorzystanie czasu. Z przeróżnych zajęć i zadań, uczniowie nie potrafią wybrać tego, co najważniejsze, a odrzucić czynności drugorzędnych. Nie mają odpowiednich nawyków pracy, które pozwoliłyby im na pogodzenie obowiązków szkolnych z wypoczynkiem i rozrywką. Warto ustalić z dzieckiem stałą porę nauki, co zazwyczaj ułatwia adaptację do pracy i zapobiega pośpiechowi. Najlepszą porą do nauki zdalnej są godziny przedpołudniowe, przy czym jej rozpoczęcie najlepiej ustalić na godzinę 8:00-9:00.

Przed przystąpieniem do nauki warto, aby dziecko wykonało pewne czynności wstępne: przewietrzyło pokój, pobrało i przejrzało zadania zesłane przez nauczycieli i terminy ich wykonania, przygotowało potrzebne materiały, zeszyty i książki, rozplanowało pracę w czasie. Przystępując do nauki, uczeń powinien rozpoczynać od zadań najtrudniejszych, które należy przeplatać łatwiejszymi, a pisemne – ustnymi.

Rodzic w miarę możliwości powinien czuwać nad prawidłowym przebiegiem pracy dziecka. Jeżeli dziecko nie do końca rozumie dane treści, starać się tak pokierować jego myśleniem, aby naprowadzić na prawidłową drogę, udzielać wskazówek, a nie podawać gotowe rozwiązania.

W trakcie nauki domowej potrzebny jest też odpoczynek, wskazane są krótkie przerwy, ale musza być stosowane w odpowiednich momentach. Niech dziecko dokończy rozpoczęte zadanie, lub dojdzie do jakiegoś punktu i wtedy może zrobić sobie przerwę. Narastające zmęczenie zmniejsza koncentrację dziecka. Przerwy nie powinny być jednak zbyt długie (10-15 minut), aby dziecko nie zapomniało, czego się nauczyło. Zbyt długie uczenie się bez przerwy powoduje gorsze przyswajanie wiadomości. Również wieczorem czy późną nocą uczeń pracuje ze wzmożonym wysiłkiem, a czas przyswajania informacji wydłuża się.

Pomoc rodziców w nauce zasadniczo powinna polegać na dopilnowani, aby dziecko uczyło się o określonej porze, oraz aby wiedziało, czego ma się uczyć. W przypadku młodszych lub mniej samodzielnych dzieci konieczne może być pobranie materiałów udostępnionych przez nauczyciela.

Nie należy szczędzić dziecku pochwał za wysiłek i dobrze wykonana pracę. Wystrzegać się natomiast należy rygorystycznych nakazów i gróźb. Zbytni rygor i despotyczne dyrygowanie dzieckiem hamuje jego rozwój samodzielności, jednocześnie utrudniając mu naukę. Należy też pogodzić się z tym, że dziecko nie postrzega nauki, jako najprzyjemniejszego i najciekawszego spędzania czasu. Rodzic powinien mu tłumaczyć, że choć nauka nie jest tak przyjemna jak gry komputerowa, czy zabawa telefonem , jest jego obowiązkiem i jest konieczna dla jego dalszego rozwoju.

Komfortowe warunki domowe nie zapewnią jednak sukcesu w nauce, jeżeli my rodzice będziemy obojętni, będziemy mieli lekceważący stosunek do szkoły, nauczycieli czy nauki dziecka. Dzieciom w młodszym wieku szkolnym pomoc rodziców w odrabianiu prac domowych daje poczucie bezpieczeństwa, radości i zadowolenia. Rodzic poprzez zainteresowanie nauką dziecka, kontrole, rozmowy, objaśnianie problemów, wyrabia stosunek systematyczności, pilność i sumienność. Pozytywne nastawienie, mówienie o zdobywaniu wiedzy z entuzjazmem wpływa na efektywność wyników w nauce.

Elżbieta Ludwiczak

Katarzyna Koralewska-Strażyńska