Szkoła Podstawowa

Działalność Szkoły Podstawowej w Konojadzie przed 1989

 

Budynek szkolny w Konojadzie został wybudowany przed 1910 rokiem, jeszcze w okresie zaboru pruskiego. W pierwszej kolejności oddano do użytku jedną klasę lekcyjną i dwa mieszkania nauczycielskie. Po zakończeniu budowy tej części, przystąpiono do dalszej rozbudowy. Wybudowano jeszcze jedno pomieszczenie na klasę (duże około 65m²), a z drugiego mieszkania nauczycielskiego wyodrębniono jeszcze jedną izbę lekcyjną. W pierwszym okresie nauczania, jeszcze za czasów zaboru pruskiego, była to szkoła dwuklasowa o dwóch nauczycielach, realizująca program w zakresie klas I-IV/V. Kierownikiem Szkoły w Konojadzie był pan Ludwik Szymański.

 

 

* * *

 

Po I wojnie światowej wiele w szkolnictwie się zmieniło. Od 1.01.1918 roku obowiązywało Państwowe Polskie Szkolnictwo, które realizowało oświatę na ziemiach polskich, także w Konojadzie. Odzyskanie niepodległości po ponad stuletniej niewoli wyzwoliło w społeczeństwie wielki entuzjazm i patriotyzm. Wszyscy chętnie wspomagali organizacyjnie oświatę. Obowiązywała oficjalna nazwa Publiczna Szkoła Powszechna w Konojadzie. Stopień organizacji określano według liczby uczących nauczycieli. Szkoła w Konojadzie zaliczana była do II stopnia organizacyjnego. Uczyło tu trzech nauczycieli w trzech izbach lekcyjnych. Do Szkoły należały dwa mieszkania, budynki gospodarcze oraz 1,75ha. ziemi. Obwód szkolny obejmował następujące miejscowości: Konojad, Konojad – Dwór oraz Doły, a uczyło się 145 uczniów.
W początkowym okresie niepodległości Kierownikiem Szkoły był jeszcze pan Ludwik Szymański. Od 1920 roku kierowanie Szkołą w Konojadzie powierzono Wiktorowi Radzie i zatrudniono jeszcze jedną osobę – panią Maziarską. Zmienił się też stopień organizacyjny, były klasy I-IV, a około 1924-25 roku powołano klasę piątą, wtedy znowu był II stopień organizacyjny. Nauka odbywała się jednak w systemie klas łączonych. Od 1919 roku obowiązek szkolny rozpoczynał się od siódmego roku życia, a szkoła powszechna była siedmioklasowa i jednolita tj. nie była podzielona na cykle programowe, które mogłyby być podstawą nieporządanej na tym szczeblu selekcji. Szkoła ta była udostępniona wszystkim dzieciom w wieku szkolnym. Realizację tego postulatu ułatwiała bezpłatność nauki i odpowiednie jej rozmieszczenie w terenie. Obowiązek utrzymania szkoły elementarnej ciążył na gminie Kamieniec. Od 1920 roku obowiązek szkolny skrócono z ośmiu do siedmiu lat. W tym okresie podniesiono pozycję społeczną nauczyciela. Stał się on pracownikiem państwowym prawnie uniezależnionym od gmin, księży i dziedziców. Wysokość ich wynagrodzenia miesięcznego była zrównoważona z wynagrodzeniem średnich urzędników. Ponadto przysługiwało im bezpłatne mieszkanie, opał a także dwie morgi ziemi. Wymiar obowiązkowych zajęć lekcyjnych nauczyciela wynosił 30 godzin tygodniowo.

 

* * *

 

Po 1932 roku nauka w Szkole Powszechnej w Konojadzie trwała siedem lat. Szkoła realizowała drugi szczebel programowy z najważniejszymi składnikami szczebla trzeciego i posiadała dwuletnią klasę szóstą. W Szkole uczyło trzech nauczycieli przy liczbie od 121 do 160 uczniów. 
W latach 1929-1934 do Szkoły zaczęły napływać szeroką falą dzieci silnych liczebnie roczników powojennych, przy równoczesnym obniżeniu liczby etatów nauczycielskich i zahamowaniu budownictwa szkolnego. Szerzej stosowano nauczanie w klasach łączonych. Od roku szkolnego 1936/37 sytuacja Szkoły zaczęła ulegać powolnej poprawie dzięki ogólnemu polepszeniu położenia gospodarczego kraju oraz wskutek osłabienia przyrostu liczby dzieci w wieku szkolnym. 
Wybuch II wojny światowej spowodował zamknięcie Szkoły dla polskich dzieci. Nauczyciele wyjechali do Warszawy, bronić stolicy (pan Rada) lub zostali wywiezieni do Generalnego Gubernatorstwa.

 

* * *

 

Od roku 1945 w oświacie następują zasadnicze zmiany. Zaczyna obowiązywać jednolita powszechna siedmioklasowa szkoła podstawowa dla wszystkich dzieci. Nauka w klasach łączonych odbywa się tylko w klasach I-IV i to nie we wszystkich szkołach. Po ukończeniu IV klasy uczniowie kierowani są do szkoły zbiorczej. 
1.04.1945 roku Kierownikiem Szkoły w Konojadzie zostaje pan Roman Maciejewski. Zastaje bardzo trudne warunki: pusty budynek, brak mebli, sprzętu i pomocy naukowych. Pracę w Konojadzie rozpoczęła również żona pana Maciejewskiego – Emilia. Nauczyciele wraz z młodzieżą i rodzicami porządkowali budynek, gromadzili ławki i sprzęt szkolny, ściągali skąd się dało książki i pomoce naukowe. W budynku szkolnym brakowało szyb, ławek, tablic, stołów, krzeseł. Dzieci uczyły się siedząc na podłodze, pisały na luźnych kartkach, na zdobytej skądś makulaturze lub w zeszytach sporządzonych z papierowych worków. Zimą, na przełomie roku1944/45, dawał się we znaki brak opału. Aby nie dopuścić do przerwania nauki, dzieci i rodzice znosili i zwozili do szkoły drewno, chrust i torf. Pojawił się też problem podręczników. Nauczyciele przeprowadzili zbiórki przedwojennych książek. Niewielkie dały one rezultaty, ale polepszyły nieco stan posiadania Szkoły.
W połowie września 1944 roku wydano „Wytyczne organizacji publicznej szkół powszechnych w roku szkolnym 1944/45”. Dzięki tym „Wytycznym” wprowadzono do Szkoły Powszechnej w Konojadzie ujednolicony program nauczania. Ponadto dotychczasową szkołę sześcioklasową II stopnia przekształcono na szkołę siedmioklasową. Obowiązywały w niej początkowo przedwojenne programy nauczania. Uzupełniano je i przystosowywano do nowej rzeczywistości drogą doraźnych poleceń.
23 listopada 1945 roku na mocy dekretu Rady Ministrów o organizacji szkolnictwa w okresie przejściowym uchylono podział szkoły powszechnej na trzy szczeble programowe i trzy stopnie organizacyjne. W początkach roku szkolnego 1945/46 wprowadzono do Szkoły w Konojadzie nowe plany godzin i materiały programowe, które nie były jeszcze do końca pełne. 
W latach 1946 – 47 nauka odbywała się w klasach łączonych. Do tych klas uczęszczali uczniowie z różnych roczników. Najstarsi uczniowie przerabiali dwie klasy w ciągu jednego roku. W tym czasie nie było w Konojadzie klasy siódmej. Aby ją ukończyć uczniowie przechodzili do Szkoły w Karczewie. 
W krótkim czasie w Konojadzie pracę podjęło dwóch kolejnych nauczycieli i Konojad stał się szkołą siedmioklasową, w dodatku zbiorczą. Przyjmowano uczniów z Maksymilianowa i Sepna. W roku szkolnym 1948/49 nazwa szkoły brzmi: Szkoła Podstawowa w Konojadzie. Oprócz nauki młodzież poznawała różne narodowe tańce, przygotowywała sztuki teatralne, a także nowe pieśni patriotyczne. Za taniec-pląs „Już szemrze nurt wody” zespół ze Szkoły w Konojadzie uzyskał I miejsce na przeglądzie powiatowym w Kościanie. Zespół był również znany we własnym środowisku dzięki organizowanym występom dla ludności z okazji różnych świąt państwowych.

 

* * *

 

Od 1956 roku obowiązek szkolny zaczął trwać do ukończenia siedmiu klas szkoły podstawowej, najdłużej jednak do końca roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy szesnaście lat.

 

* * *

 

 

W historii szkoły największy przełom nastąpił w latach 1966/67. Dwa ważne wydarzenia miały miejsce w Konojadzie. Pierwsze wydarzenie to wprowadzenie ośmioletniej szkoły podstawowej. W tym okresie Szkoła Podstawowa została przeniesiona do pałacu dworskiego, ale od razu nie zajmowała wszystkich izb ze względu na będące tam jeszcze mieszkania. Szkoła posiadała m. in. dwie klasy-pracownie: jedną do zajęć fizycznych, chemicznych czy biologicznych, drugą zaś do zajęć praktyczno-technicznych. Były to skromnie wyposażone klasy-pracownie. Na potrzeby zbiorczej szkoły w roku 1966 adoptowano w pałacu podworskim pomieszczenia na izby lekcyjne. W pierwszym, starym budynku szkolnym były trzy, a w pałacu podworskim mieściło się siedem izb lekcyjnych. W 1973 roku uruchomiono dodatkową salę lekcyjną, a w 1976 roku wygospodarowano jeszcze jedną salę lekcyjną po sekretariacie szkolnym. W 1975 roku w nowym budynku szkolnym wybudowano, ze względu na bezpieczeństwo dzieci, schody na zewnątrz, a stare drewniane zostały zabudowane.

Drugie wydarzenie to eksperyment w dowożeniu uczniów do szkoły. Dowozy rozpoczęto 1.09.1966 roku w dwóch szkołach miejskich: Kościan – Szkoła nr 4 i Krzywiń oraz dwóch szkołach wiejskich: Jerka i Konojad. Do Szkoły Podstawowej w Konojadzie rozpoczęto dowożenie uczniów z następujących miejscowości: Łagiewniki, Roszkowo i Sepienko, Sepno, Szczepowice, Drożdżyce i Maksymilianowo. Do Konojadu przywożono uczniów z klas V-VIII, a pozostali uczyli się w szkołach macierzystych. Takie zwożenie i rozwożenie uczniów trwało do 1993 roku, kiedy oddana została nowa szkoła w Konojadzie.

 

Od września 1968 roku powierzono obowiązki Kierownika Szkoły pani Stanisławie Andrzejewskiej nauczycielce tutejszej szkoły. Po roku pani Andrzejewska odeszła do szkoły w Kościanie, a na jej miejsce przyszedł ze szkoły w Parzęczewie pan Ryszard Skiba. W 1974 roku pan Skiba rezygnuje z pełnionej funkcji, ale Inspektor nadal powierza mu obowiązki Kierownika Szkoły. Od lutego 1975 roku Dyrektorem Szkoły zostaje pan Stanisław Poznaniak.
Na początku lat siedemdziesiątych w szkole było 13 oddziałów, w których uczyło się 330 uczniów. Po likwidacji szkół w Szczepowicach, Łękach Wielkich, Wolkowie i Wilanowie, a także częściowo w Maksymilianowie, liczba oddziałów i uczniów systematycznie wzrastała.

1982/83 17 oddziałów – 423 uczniów
1988/89 20 oddziałów – 430 uczniów

Podobnie sytuacja wyglądała w zatrudnieniu nauczycieli

1981/82 – 19 nauczycieli
1989/90 – 27 nauczycieli

Warunki lokalowe i struktura organizacyjna szkoły

Do 1991 roku budynkiem głównym Szkoły Podstawowej był pałac dworski. Określenie „pałac” mogłoby nasuwać skojarzenia z funkcjonalnym obiektem o ciekawej architekturze. Tak jednak nie było. Mianem pałacu określano zawsze ten budynek w odróżnieniu od innych w zespole zabudowań podworskich.
Praca w szkole w początkach lat osiemdziesiątych odbywała się w bardzo trudnych warunkach. Brakowało nawet kredy do pisania. Zaczął się psuć sprzęt, szkoła wymagała remontu, a środków finansowych brakowało. Dyrektor postanawia uruchomić sale lekcyjne w Domu Parafialnym w Konojadzie. Liczba dzieci zwiększała się i zwiększała się też liczba oddziałów. Dyrektor Szkoły zaczął zatrudniać coraz więcej nauczycieli. Liczba oddziałów zmusiła także do powołania zastępcy dyrektora. Została nim pani Irena Jąder.
Obiekt pod koniec lat osiemdziesiątych okazał się niefunkcjonalny, pozbawiony elementarnego wyposażenia. Brakowało możliwości jego uzupełnienia. Wielokrotnie podejmowano próby likwidacji zagrożeń. Okazało się, że koszty remontów już dawno przekroczyły cenę nowego obiektu. W końcu jednak wieloletnie zabiegi o poprawę bazy lokalowej Szkoły w Konojadzie znalazły swoje uwieńczenie w postaci zgody na budowę nowej szkoły.

 

W latach 1988-89 przystąpiono do realizacji hasła „Nowa szkoła w Konojadzie”. Przy wydatnej pomocy ówczesnego Inspektora Oświaty w Kamieńcu przygotowano dokumentację techniczną nowego budynku. Miały się w nim znajdować: kuchnia, stołówka z całym zapleczem oraz dziewięć izb lekcyjnych i sala gimnastyczna. Po uzyskaniu pieniędzy z Kuratorium Oświaty w Poznaniu w wysokości 250 milionów, zawiązał się Społeczny Komitet Budowy Szkoły, na którego czele stanął pan Wiesław Szymanowski. Było to w styczniu 1990 roku. Plan uzyskał także akceptację i wsparcie okolicznych mieszkańców. 19.03.1990 roku przy wydatnej pomocy rodziców i mieszkańców poszczególnych miejscowości przystąpiono do prac ziemnych pod nowy budynek. Wybrano i wywieziono ziemię z powierzchni 16m.x 50m. i głębokości 1,5m. oraz rozebrano szczytową klasę przy starym budynku szkolnym. Wszystkie te prace wykonano w czynie społecznym. Rodzice nieodpłatnie przywieźli także żwir oraz cegłę. Później zalane zostały fundamenty i wybudowano pierwsze stropy nowego budynku. Całość robót przejęła Spółdzielnia Produkcji Rolno – Przemysłowej w Karczewie. Tempo prac zwiększało się coraz bardziej. 1. 06.1991 roku w obecności władz administracyjnych Gminy Kamieniec i zaproszonych gości wmurowano akt erekcyjny nowego budynku.

 

 

W pracach budowlanych nastąpiła przerwa do wiosny 1992 roku z powodu braku pieniędzy. Jednak nowe władze gminy, z wójtem panem mgr Krzysztofem Mazurkiem na czele, mocno zaangażowały się w budowę nowej szkoły. Wiosną 1992 roku w wyniku uzyskanych pieniędzy z Gminy i Kuratorium w szybkim tempie rosły mury nowej szkoły.

 

W między czasie dokonano zmian adaptacyjnych nowego budynku. Stołówkę i kuchnię wraz z zapleczem przeniesiono na parter starego budynku, a cały nowy obiekt przystosowano do zajęć dydaktycznych. Dzięki tym zmianom w nowej szkole mieścić się będzie siedemnaście izb lekcyjnych, magazynki gospodarcze, szatnie i jedno pomieszczenie świetlicowe.

 

 

 

* * *

 

Tempo robót wzrastało bardzo szybko, nie przerwano ich nawet w okresie zimowym. W grudniu 1992 roku na spotkaniu u Wójta Gminy ustalono wstępny termin oddania nowego budynku na 01.09.1993 roku. Miał to być pierwszy etap budowy szkoły. W drugim etapie miała nastąpić rozbudowa i adaptacja sali znajdującej się w Konojadzie, a będącej własnością Spółdzielni Produkcji Rolno – Przemysłowej w Karczewie, na salę gimnastyczną. W trzecim etapie – kapitalny remont i adaptacja starego budynku szkolnego.
26.08.1993 roku nastąpił odbiór techniczny budynku w obecności Władz Gminy, SANEPID-u, Straży Pożarnej, inspektorów nadzoru oraz wszystkich wykonawców. 
01.09.1993 roku uroczystą akademią rozpoczęto nowy rok szkolny w nowej, pięknej szkole. Dyrektor Szkoły pan mgr Stanisław Poznaniak podziękował ludziom dobrej woli, którzy przyczynili się do wybudowania szkoły i powitał przybyłych gości. Byli wśród nich: Przewodniczący Rady Gminy Kamieniec pan Wiesław Szymanowski, Wójt pan Krzysztof Mazurek, przedstawicielka Kuratorium Oświaty w Poznaniu wizytator pani Ewa Osoba, Kierownik Delegatury Kuratorium w Grodzisku Wlkp. pan Piotr Mróz, proboszczowie: z Konojadu ks. Roman Ptak, z Łęk Wielkich ks. Jan Bielański, dyrektorzy szkół podstawowych gminy Kamieniec, Kierownik Ośrodka Zdrowia w Kamieńcu pan Jerzy Baranowski. W uroczystości wzięły również udział osoby, które swoim udziałem przyczyniły się do wybudowania szkoły. Zespół dzieci z klas: drugiej, trzeciej i czwartej zaprezentował program artystyczny. Szkołę poświęcił ks. Proboszcz Roman Ptak z Konojadu, a wstęgę przecięli: Wizytator Ewa Osoba, Wójt Gminy Krzysztof Mazurek i Dyrektor Szkoły Stanisław Poznaniak. Kuratorium Oświaty zafundowało szkole nowe wyposażenie w sprzęt (meble) i pomoce dydaktyczne za sumę 340 milionów.

 

* * *

 

Nastąpiła zmiana w dalszej rozbudowie szkoły. „Pałac” nie nadawał się na modernizację. Stworzono nową koncepcję. Postanowiono dobudować skrzydło do budynku już istniejącego z całym zapleczem kuchennym, stołówką i trzema pomieszczeniami dla klas „0”. 
Od 18.09.1995 roku uruchomiono nową stołówkę wraz z całym zapleczem. W ten sposób zakończono rozbudowę Szkoły Podstawowej w Konojadzie.

 

* * *

 

Od początku swojego istnienia zadaniem szkoły było wprowadzanie dzieci i młodzieży w tradycję i kulturę narodową oraz wyposażenie w wiedzę i umiejętności. Pretenduje ona także do roli gwaranta rozwoju umysłowego, społecznego i ekonomicznego kraju. Tak było i jest nadal w szkole Konojad. Oświata w Polsce w okresie 100 lat (od 1910r.) podlegała różnym przemianom, reformom. Nie ominęło to również i tej placówki, ale mimo niekiedy trudnych warunków lokalowych, braku nauczycieli szkoła spełniała i spełnia do dziś swoje obowiązki wobec uczniów. 
Rozwój szkoły Konojad rozpoczął się na początku lat siedemdziesiątych XXw., a szczyt przypadł na lata dziewięćdziesiąte XXw., kiedy to powstał nowy budynek dydaktyczny, a następnie jeszcze uzupełniony o dalsze pomieszczenia: zaplecze żywieniowe i sale dla klas zerowych oraz zmodernizowaną salę na zajęcia z wychowania fizycznego. Z początkiem XXIw. wybudowano nową, pełnowymiarową salę gimnastyczną.
1.09.1999r. na bazie tutejszej szkoły powołano nową jednostkę oświatową Gimnazjum. Z oddzielną dyrekcją.
15.09.2005r. Szkoła Podstawowa w Konojadzie otrzymała Sztandar oraz imię Powstańców Wielkopolskich.

 

* * *

 

Kierownicy i Dyrektorzy Szkoły Podstawowej w Konojadzie:

p. R. Maciejewski 1945 – 1968
p. St. Andrzejewska 1968 – 1969
p. mgr R. Skiba 1969 – 1975
p. mgr St. Poznaniak 1.II. 1975 – 2001
p. inż. M. Bartkowiak 2001 – 2002
p. mgr St. Wałkiewicz 2002 – 2010
p. mgr B. Szklarska 2010

 

 

 

 

Powyższy materiał przygotował 
mgr St. Poznaniak 
na podstawie „Pracy licencjackiej” mgr Krzysztofa Poznaniaka